تفاوت بين اختلال دوقطبي و بيش فعالي در كودكان و نوجوانان چيست؟
خيلي از اوقات والدين با شرايطي مواجه مي شوند كه كودك آنها از نوعي دغدغه سلامت رواني رنج مي برد. اين اختلال ممكن است توسط معلم، مشاور مدرسه يا حتي ديگر اعضاي خانواده يا پزشك خانوادگي كودك به آنها گفته شده باشد.
يكي از متداول ترين بيماري هاي تهديد كننده سلامت روان كودك اختلال نقص توجه يا در اصطلاح عام ADD يا ADHD است. ملاك تشخيصي اختلال نقص توجه داشتن شش معيار يا بيشتر از هجده (حداقل شش ملاك طبقه نخست يا حداقل شش ملاك طبقه دوم) ملاك زير است:
علائم بي توجهي
- اغلب قادر به تخصيص توجه دقيق به جزئيات نيست يا دچار اشتباهات بي دقتي در كارهاي درسي، كار يا ديگر فعاليت ها مي شود.
- غالبا نمي تواند توجه مداوم به تكاليف يا انجام فعاليت ها را حفظ كند.
- اغلب به سخنان واضح گوش نمي دهد.
- اغلب اوقات نمي تواند آموزش ها را پيگيري كند و تكاليف، كارهاي روزمره يا وظايف محول شده كاري در محل كار را به پايان برساند (به دليل رفتار مقابله اي يا ناتواني در درك آموزش ها نيست).
- اغلب در سازمان دهي تكاليف يا فعاليت ها مشكل دارد
- غالبا نسبت به درگيري در تكاليف نيازمند تلاش ذهني مداوم اجتناب، بيزار يا بي ميل است (مانند كارهاي درسي يا تكاليف)
- اغلب چيزهاي ضروري براي تكاليف يا فعاليت ها را فراموش مي كند (از قبيل اسباب بازي ها، تكاليف مدرسه، مداد، كتاب يا مداد تراش).
- اغلب به راحتي با يك محرك بيروني دچار حواسپرتي مي شود
- اغلب در فعاليت هاي روزمره فراموشكار است
بيشتر بخوانيد:
درمان بيش فعالي و نقص توجه در نوجوانان
اختلال نقص توجه و بيش فعالي در نوجوانان
علائم بيش فعالي و تكانشگري
- اغلب با دست و پاهاي خود ور مي رود يا سرجاي خود وول مي خورد
- غالبا جاي خود در كلاس يا موقعيت هاي ديگر مستلزم نشستن را ترك مي كند.
- غالب اوقات به طور افراطي در موقعيت هاي نامناسب مي دود يا بالا مي رود (در نوجوانان و بزرگسالان ممكن است مستعد احساسات ذهني يا بيقراري شود)
- غالبا در بازي كردن يا درگيري در فعاليت هاي بي صدا مشكل دارد
- اغلب يا در حركت است يا اغلب طوري رفتار مي كند مثل اينكه تحت يك نيروي محركه حركت مي كند
- اغلب تندتند صحبت مي كند.
- غالبا جواب ها را بدون تأمل قبل از كامل شدن سؤال پيش گويي مي كند.
- اغلب نمي تواند منتظر نوبت بماند
- اغلب اوقات وسط مكالمات يا بازي هاي ديگران مي پرند
اين علائم بايد حتماً طي شرايطي به مدت شش ماه يا بيشتر در مدرسه و خانه، بازي و تحصيل و امثالهم تداوم داشته باشند. اگر اين علائم كمتر از شش ماه بروز يايند يا اينكه ملاك ها در تنها يك شرايط (مثلاً فقط درمدرسه) نمايان شوند آنگاه نبايد تشخيص ADHD داده شود.
اما گاهي اوقات كودكان هنگامي كه با طبقه تشخيصي ديگري سازگارتر هستند به اشتباه به عنوان ADHDتشخيص داده مي شود. والدين و مراقبان سلامت تمايل دارند بي توجهي يا ناتواني كودك بر تمركز بر تكاليف را اغلب همبود با بيش فعاليو به طورخودبخود” “ADHD” فرض كنند. برخي متخصصان معتقدند كه برخي از كودكان با تشخيص ADHD تحت عنوان اختلال دوقطبي بهترتشخيص و درمان مي شوند.
ADHD و دوقطبي چه تفاوتي با هم دارند؟
در حالي كه ويژگي تشخيصي ADHD بي توجهي و اكثر اوقات بيش فعالي است، اختلال دوقطبي با نوسانات خلقي بين انرژي و فعاليت زياد (به اصطلاح مانيا ياجنون/شيدايي خفيف)و احساسات غمگيني يا ناراحتي (به اصطلاح افسردگي) مشخص مي شود. در حالي كه گاهي اوقات كودكان با ADHD ممكن است بدون هيچ دليلي احساس غمگيني كنند كودكان با اختلال دوقطبي ممكن است هفته هاي متوالي بدون هيچ علت تشخيص پذيري احساس غمگيني كنند. هر دوي احساسات مانيك و احساسات افسرده گر در كودك منجر به مشكلات چشمگيري براي او در تماماً هر جنبه از زندگي هاي آنها؛ مدرسه، بازي، دوستان، خانه و غيره شود. خلق دوقطبي يك كودك فراگير و به سختي تغييرپذير است در حالي كه خلق ADHD كودك ممكن است به صورت دوره اي و گذرا ظاهر شوند اما در كل آنها افسردگي يا مانياي محض نباشند.
يك كودك در دوران اختلال افسردگي دوقطبي ممكن است به خاطر از دست دادن همه تمايلات و مداومت در تحقق آنها بي توجه باشند. يك كودك با ADHD به دليل صرفاً عدم توانايي تمركز بر هر چيزي در طي يك دوره زماني از خود بي توجهي نشان دهند.
يك كودك با ADHD معمولاً به شكل نرمال و قابل انتظاري به رويدادهاي زندگي خود واكنش نشان مي دهند. واكنش هاي يك كودك دوقطبي به رويدادهاي زندگي اغلب چيزي بيشتر از طولاني نبودن و بزرگ جلوه دادن رويداد خواهد بود.
يك كودك با ADHD در كل هنگام قشقرق و بدخلقي از كارهايي كه انجام مي دهد آگاه است كه طي يك دوره زماني كوتاه و بدون آسيب رساندن به اموال رخ مي دهد. يك كودك دوقطبي ممكن است هنگام اوقات تلخي و قشقرق ارتباط خود را با واقعيت از دست دهد و دست به تخريب اموال بزند و خود قشقرق به پا كردن ساعت ها طول بكشد.
راه ديگر تفاوت بين اين دو نوع تشخيص در فرآيند درمان باشد. وقتي به يك كودك دوقطبي افسرده داروهاي ضدافسردگي داده مي شود به طور كلي خلق آنها پس از چند هفته بهبود مي يابد و توجه و انرژي آنها دوباره جان تازه اي مي گيرد. اگر يك كودك دوقطبي رويداد مانيك را تجربه مي كند نوعي داروي ضد روانپريشي ممكن است تجويز شود كه در نهايت به كمتركردن سطوح انرژي كمك خواهد كرد. در مقابل؛ به كودك مواد محرك زا داده مي شود درماني كه معمولاً بسيار سريع تأثيرمي گذارد تا داروهاي ضدروانپريش يا ضدافسردگي. ظرف چندهفته يك كودك معمولاً مي تواند به تمركز حواس بهتر و پايين ترآمدن سطوح انرژي دست يابد مثل اينكه يك كليد را خاموش كرده اند.
درست انجامش دهيد
بهترين كار براي دقيق ترين تشخيص ملاقات با متخصص سلامت روان مانند روانشناس كودك متخصص ADHD و اختلال دوقطبي است. چنين متخصصاني در تشخيص گذاري بين اين دو اختلال باتجربه و كاردان هستند و به درستي وجود اختلال دقيق كودك شما را شناسايي مي كنند.